czwartek, 22 czerwca 2017

Co obejmuje odszkodowanie z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w przypadku zderzenia się pojazdów mechanicznych?


Jak powszechnie wiadomo, właściciel pojazdu mechanicznego, który uległ uszkodzeniu w wyniku kolizji drogowej (zderzenia się pojazdów) spowodowanej z winy kierującego innym pojazdem mechanicznym, jest uprawniony do domagania się zapłaty odszkodowania z obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Kwota odszkodowania wypłacanego przez ubezpieczyciela powinna, co do zasady, wyrównać poszkodowanemu wszelki uszczerbek majątkowy i niemajątkowy, który pozostaje w związku przyczynowym ze zderzeniem się pojazdów. Jednak w praktyce nierzadko dochodzi do sytuacji, w której kwota wypłaconego przez ubezpieczyciela odszkodowania nie wystarcza nawet na pokrycie kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu mechanicznego. 

Jak zatem prawidłowo ustalić wysokość oraz składniki odszkodowania należnego z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych? Czy poszkodowany właściciel pojazdu mechanicznego może w jakiś sposób uchronić się przed przyznaniem mu odszkodowania w zaniżonej wysokości? 

Odszkodowanie z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych może obejmować w szczególności następujące składniki:
  1. kwotę potrzebną do pokrycia kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu mechanicznego lub kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy wartością  pojazdu mechanicznego sprzed wypadku a jego wartością po wypadku;
  2. kwotę podatku VAT należnego od naprawy uszkodzonego pojazdu mechanicznego;
  3. kwotę pokrywającą zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego;
  4. utracony zarobek posiadacza uszkodzonego pojazdu mechanicznego w związku z niemożnością użytkowania pojazdu przez czas trwania jego naprawy.

Kiedy poszkodowanemu przysługuje całkowity zwrot kosztów naprawy pojazdu mechanicznego, a kiedy tylko kwota odpowiadająca różnicy pomiędzy wartością pojazdu sprzed i po wypadku? - pojęcie szkody całkowitej

Zgodnie z treścią art. 363 § 1 Kodeksu cywilnego, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Wspomniany wyżej przepis znajduje zastosowanie także w przypadku wypłaty przez ubezpieczycieli odszkodowań z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, z tą jednak zmianą, że zamiast żądania przywrócenia stanu poprzedniego, poszkodowanemu przysługuje prawo żądania zwrotu kosztów przywrócenia stanu poprzedniego, czyli roszczenie o zwrot kosztów naprawy uszkodzonego samochodu. Poszkodowany może zatem, co do zasady, dokonać wyboru, czy domagać się od ubezpieczyciela zwrotu kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, czy też żądać zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej. Pod pojęciem "odpowiedniej sumy pieniężnej" należy rozumieć kwotę, która stanowi różnicę pomiędzy wartością pojazdu sprzed wypadku, a jego wartością po wypadku. W sytuacji, gdy przewidywane koszty naprawy pojazdu przekraczają wartość pojazdu sprzed wypadku lub naprawa jest niemożliwa (tzw. szkoda całkowita), to poszkodowanemu właścicielowi przysługuje wyłącznie prawo do uzyskania kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy wartością pojazdu sprzed i po wypadku. Należy w tym miejscu zauważyć, że naprawa uszkodzonego pojazdu będzie niemożliwa nie tylko w przypadku braku obiektywnych możliwości technicznych jej dokonania, lecz także wtedy, gdy właściciel pojazdu zbył go w stanie uszkodzonym, nie czekając na wypłatę odszkodowania przez ubezpieczyciela. W omawianej sytuacji, były właściciel pojazdu nie będzie mógł żądać od ubezpieczyciela wypłaty kwoty niezbędnej do pokrycia kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, gdyż tego rodzaju naprawa nie mogłaby już nastąpić na jego rzecz. Tym samym, jedynym roszczeniem przysługującym zbywcy uszkodzonego pojazdu będzie roszczenie o zapłatę kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy wartością pojazdu sprzed i po wypadku (Zobacz: Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 29.10.2015 r. w sprawie o sygn. VIII Ga 300/15).  

Kiedy kwota wypłacanego przez ubezpieczyciela odszkodowania powinna zostać powiększona o podatek VAT?

W przypadku, gdy poszkodowany właściciel pojazdu jest uprawniony do dochodzenia od ubezpieczyciela zwrotu kosztów naprawy pojazdu lub zapłaty kwoty niezbędnej do pokrycia tych kosztów, powstaje pytanie, czy kwota odszkodowania wypłacanego przez ubezpieczyciela powinna obejmować tylko koszt netto naprawy pojazdu, czy też  koszt brutto tej naprawy. Udzielenie prawidłowej odpowiedzi na postawione powyżej pytanie jet uwarunkowane tym, czy poszkodowanemu właścicielowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT z faktury za naprawę uszkodzonego pojazdu. Jeżeli właściciel pojazdu będzie uprawniony do odliczenia podatku VAT, to suma odszkodowania wypłacanego przez ubezpieczyciela powinna objąć tylko koszt netto naprawy uszkodzonego pojazdu. Natomiast w sytuacji, gdy właściciel pojazdu nie będzie mógł odliczyć podatku VAT z faktury za naprawę uszkodzonego pojazdu, to wówczas suma należnego mu odszkodowania powinna objąć koszt netto naprawy pojazdu oraz kwotę podatku VAT. Prawo do odliczenia podatku VAT z faktury za naprawę uszkodzonego pojazdu będzie przysługiwało właścicielowi pojazdu, który jest zarejestrowanym podatnikiem VAT i jednocześnie uszkodzony pojazd był przez niego wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych. Tym samym, brak statusu podatnika VAT lub wykorzystywanie uszkodzonego pojazdu do celów innych niż czynności opodatkowane (np. celów prywatnych) będzie równoznaczne z brakiem prawa od odliczenia podatku VAT z faktury za naprawę uszkodzonego pojazdu, a co za tym idzie, będzie uprawniało właściciela pojazdu do uzyskania odszkodowania w kwocie odpowiadającej kosztom brutto naprawy pojazdu. 

Zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego jako składnik odszkodowania z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych 

Odszkodowanie z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych może także obejmować zwrot poniesionych przez poszkodowanego kosztów najmu pojazdu zastępczego, o ile były one celowe i konieczne. Wydatki na najem pojazdu zastępczego będą mogły zostać uznane za celowe i konieczne tylko wtedy, gdy poszkodowany właściciel nie mógł w okresie remontu uszkodzonego pojazdu korzystać z innego znajdującego się w jego posiadaniu wolnego pojazdu mechanicznego. Ponadto, wynajmowany pojazd zastępczy powinien być pojazdem o podobnym standardzie do pojazdu, który uległ uszkodzeniu, a czynsz najmu pojazdu zastępczego nie może rażąco przekraczać stawek rynkowych. Możliwość domagania się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w ramach odszkodowania z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych nie jest natomiast uzależniona od tego, czy uszkodzony pojazd był wykorzystywany przez poszkodowanego w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Warunkiem ubiegania się o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest także niemożność korzystania przez poszkodowanego właściciela pojazdu ze środków komunikacji zbiorowej (Zobacz: Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17.11.2011 r. w sprawie o sygn. III CZP 5/11).

Zwrot kwoty utraconego zarobku jako składnik odszkodowania z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych

Jeżeli uszkodzony pojazd był wykorzystywany przez jego właściciela w ramach prowadzonej działalności gospodarczej polegającej np. na świadczeniu usług przewozowych, to niemożność korzystania z uszkodzonego pojazdu w okresie jego remontu oraz związana z tym utrata spodziewanych dochodów może uzasadniać roszczenie właściciela o zapłatę kwoty utraconego zarobku w ramach odszkodowania z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Podstawę prawną wspomnianego roszczenia stanowi przepis art. 361 § 2 zd. 2 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje m.in. korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Szkoda w postaci utraconych korzyści nie może być całkowicie hipotetyczna, ale musi być wykazana przez poszkodowanego z tak dużym prawdopodobieństwem, że w świetle doświadczenia życiowego uzasadnia przyjęcie, iż utrata spodziewanych korzyści rzeczywiście nastąpiła. Tym samym, to poszkodowany właściciel pojazdu musi uprawdopodobnić, że w związku z niemożnością korzystania z uszkodzonego pojazdu utracił on dochody, które niemal na pewno by uzyskał, gdyby tylko dysponował sprawnym pojazdem. 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz