W ubiegłym tygodniu media obiegła informacja, że niegdysiejszy gangster z grupy pruszkowskiej Marek M., pseudonim Oczko, wyjdzie na wolność, pomimo faktu, że właśnie został skazany przez sąd na 15 lat więzienia za pomocnictwo w zabójstwie (zobacz artykuł: "Oczko znów skazany. Wyjdzie jednak na wolność" ). Osoby niemające na co dzień do czynienia z prawem karnym mogłyby (słusznie zresztą) pomyśleć: jak to możliwe? dopiero co został skazany na karę 15 lat pozbawienia wolności i już wychodzi na wolność? - otóż, w świetle obowiązujących przepisów prawa karnego jest to jak najbardziej możliwe. "Oczko" będzie mógł wyjść na wolność i de facto nie odbyć nowo orzeczonej kary 15 lat pozbawienia wolności, gdyż może on skorzystać z dobrodziejstw jakie niesie ze sobą instytucja tzw. wyroku łącznego i kary łącznej.
Najprościej rzecz ujmując, kara łączna to nic innego jak zbiorcza kara wymierzana przez sąd w miejsce uprzednio wymierzonych kar jednostkowych za poszczególne przestępstwa popełnione przez tego samego sprawcę. Wymierzając karę łączną, sąd może zastosować jedną z następujących zasad ustalania jej wymiaru:
- zasadę absorpcji, polegającą na wymierzeniu jako kary łącznej najsurowszej z kar jednostkowych wymierzonych za poszczególne przestępstwa popełnione przez skazanego (najsurowsza z kar jednostkowych pochłania pozostałe);
- zasadę asperacji, polegającą na zaostrzeniu najsurowszej z kar jednostkowych wymierzonych za poszczególne przestępstwa popełnione przez skazanego;
- zasadę kumulacji, polegającą na wymierzeniu kary łącznej w wymiarze odpowiadającym sumie kar jednostkowych wymierzonych za poszczególne przestępstwa popełnione przez skazanego, nie więcej jednak niż 810 stawek dziennych grzywny, 2 lata ograniczenia wolności lub 20 lat pozbawienia wolności ( w odniesieniu do kary łącznej pozbawienia wolności orzekanej za przestępstwa popełnione przez skazanego przed dniem 1 lipca 2015 roku - nie więcej niż 15 lat);
Wskazane powyżej zasady ustalania wymiaru kary łącznej nie mają zastosowania do sytuacji, w której co najmniej jedną z wymierzonych kar jednostkowych za poszczególne przestępstwa popełnione przez skazanego jest kara 25 lat pozbawienia wolności lub kara dożywotniego pozbawienia wolności, gdyż wówczas tę karę orzeka się jako karę łączną. Ponadto, zgodnie z treścią przepisu art. 86 § 1a Kodeksu karnego, jeżeli suma orzeczonych kar pozbawienia wolności wynosi 25 lat albo więcej, a chociażby jedna z podlegających łączeniu kar wynosi nie mniej niż 10 lat, sąd może orzec karę łączną 25 lat pozbawienia wolności. Zasada sformułowana w treści przepisu art. 86 § 1a Kodeksu karnego nie znajdzie jednak zastosowania, jeżeli co najmniej jedna z podlegających łączeniu kar jednostkowych została orzeczona za przestępstwo popełnione przez skazanego przed dniem 8 czerwca 2010 roku, a więc przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej Kodeks karny, na mocy której dodano przepis paragrafu 1a do treści art. 86 Kodeksu karnego. Zgodnie bowiem z treścią art. 4 § 1 Kodeksu karnego, jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza (korzystniejsza) dla sprawcy.
Orzeczenie kary łącznej umożliwia zatem, co do zasady, złagodzenie kar wymierzonych skazanemu za poszczególne przestępstwa, w tym skrócenie okresu pobytu skazanego w zakładzie karnym w związku z odbywaniem przez niego kar pozbawienia wolności. Brak dopuszczalności orzeczenia kary łącznej byłby bowiem równoznaczny z koniecznością odbycia przez skazanego kolejno wszystkich wymierzonych mu kar jednostkowych pozbawienia wolności, co oznaczałoby, że okres pobytu skazanego w zakładzie karnym równałby się sumie kar jednostkowych wymierzonych za wszystkie przestępstwa popełnione przez skazanego.
Przykład: Jan Kowalski został skazany za 2 przestępstwa z art. 280 § 2 Kodeksu karnego na kary jednostkowe 11 oraz 13 lat pozbawienia wolności. Sąd ustalając wymiar kary łącznej zastosował zasadę asperacji i wymierzył skazanemu karę łączną 15 lat pozbawienia wolności. Gdyby nie możliwość orzeczenia kary łącznej, skazany musiałby odbyć kolejno kary 11 oraz 13 lat pozbawienia wolności, co w sumie dawałoby 24 lata pozbawienia wolności. Jeżeli nawet w podanym powyżej przykładzie sąd orzekając karę łączną zastosowałby zasadę kumulacji, to i tak wymiar orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności byłby o 4 lata niższy niż suma kar jednostkowych wymierzonych skazanemu za poszczególne przestępstwa (zasada kumulacji = suma kar jednostkowych, lecz nie więcej niż 20 lat).
Ponadto, kara jednostkowa wymierzona za przestępstwo popełnione przez sprawcę po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania innej kary jednostkowej nie podlega łączeniu z tą karą.
Przykład: Jan Kowalski został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo z art.280 § 1 Kodeksu karnego na karę 7 lat pozbawienia wolności. W trakcie odbywania orzeczonej kary udzielono mu przepustki dzięki czemu mógł on czasowo opuścić mury zakładu karnego. Jan Kowalski będąc na przepustce popełnił jednak kolejne przestępstwo, za które został skazany prawomocnym wyrokiem sądu na karę 3 lat pozbawienia wolności. Ponieważ kara 3 lat pozbawienia wolności została wymierzona za przestępstwo popełnione przez Jana Kowalskiego po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania wymierzonej mu kary za przestępstwo z art. 280 § 1 Kodeksu karnego, kary te nie będą podlegały łączeniu. W rezultacie, Jan Kowalski po odbyciu kary 7 lat pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 280 § 1 Kodeksu karnego będzie musiał odbyć kolejną karę - 3 lat pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione przez niego w trakcie przebywania na przepustce.
Karą łączną nie mogą także zostać objęte te kary jednostkowe, które zostały już wykonane.
Przykład: Jan Kowalski został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za popełnione w dniu 10 sierpnia 2015 roku przestępstwo z art. 233 § 1 Kodeksu karnego na karę 2 lat pozbawienia wolności. Po odbyciu w całości orzeczonej kary, Jan Kowalski został następnie skazany kolejnym prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo z art. 278 § 3 Kodeksu karnego na karę 1 roku pozbawienia wolności, popełnione przez niego w dniu 21 sierpnia 2015 roku. W omawianej sytuacji, Jan Kowalski nie będzie mógł domagać się połączenia kary 2 lat pozbawienia wolności z karą 1 roku pozbawienia wolności, gdyż pierwsza z tych kar została już w całości wykonana.
Zasada, zgodnie z którą karą łączną nie mogą zostać objęte kary jednostkowe, które zostały już wykonane, nie znajdzie jednak zastosowania w sytuacji, gdy przestępstwa, za które orzeczono kary jednostkowe, zostały popełnione przez skazanego przed dniem 1 lipca 2015 roku. Wspomniana zasada została bowiem ustanowiona dopiero na mocy ustawy nowelizującej przepisy Kodeksu karnego, która weszła w życie w dniu 1 lipca 2015 roku. Stosownie natomiast do przytoczonej już wcześniej treści przepisu art. 4 § 1 Kodeksu karnego, jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza (korzystniejsza) dla sprawcy.
Właśnie na mocy przepisu art. 4 § 1 Kodeksu karnego zasada, zgodnie z którą karą łączną nie mogą zostać objęte kary jednostkowe, które zostały już wykonane, nie znajdzie zastosowania w sprawie wspomnianego na początku niniejszego artykułu Marka M., pseudonim Oczko. "Oczko" w 2011 roku zakończył odbywanie kary 13 lat pozbawienia wolności za kierowanie związkiem przestępczym o charakterze zbrojnym. Pomimo że, kara ta została już w stosunku do niego wykonana, to jednak będzie podlegała łączeniu z nowo orzeczoną wobec niego karą 15 lat pozbawienia wolności za pomocnictwo w zabójstwie, gdyż oba przestępstwa zostały popełnione przed dniem 1 lipca 2015 roku, a więc przed dniem wejścia w życie wspomnianej wyżej ustawy nowelizującej Kodeks karny.
Przesłanki orzekania kary łącznej
Popełnienie kilku przestępstw przez tego samego sprawcę nie jest jeszcze wystarczającą przesłanką orzeczenia kary łącznej. Mianowicie, tylko kary jednostkowe tego samego rodzaju lub inne podlegające łączeniu wymierzone za przestępstwa popełnione przez tego samego sprawcę mogą stanowić podstawę orzeczenia kary łącznej. Dopuszczalne jest zatem: łączenie kary pozbawienia wolności wymierzonej za dane przestępstwo z karą pozbawienia wolności wymierzoną za inne przestępstwo, łączenie kary ograniczenia wolności wymierzonej za dane przestępstwo z karą ograniczenia wolności wymierzoną za inne przestępstwo oraz łączenie kary grzywny wymierzonej za dane przestępstwo z karą grzywny wymierzoną za inne przestępstwo. Możliwe jest także połączenie kary pozbawienia wolności z karą ograniczenia wolności.
Ponadto, kara jednostkowa wymierzona za przestępstwo popełnione przez sprawcę po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania innej kary jednostkowej nie podlega łączeniu z tą karą.
Przykład: Jan Kowalski został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo z art.280 § 1 Kodeksu karnego na karę 7 lat pozbawienia wolności. W trakcie odbywania orzeczonej kary udzielono mu przepustki dzięki czemu mógł on czasowo opuścić mury zakładu karnego. Jan Kowalski będąc na przepustce popełnił jednak kolejne przestępstwo, za które został skazany prawomocnym wyrokiem sądu na karę 3 lat pozbawienia wolności. Ponieważ kara 3 lat pozbawienia wolności została wymierzona za przestępstwo popełnione przez Jana Kowalskiego po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania wymierzonej mu kary za przestępstwo z art. 280 § 1 Kodeksu karnego, kary te nie będą podlegały łączeniu. W rezultacie, Jan Kowalski po odbyciu kary 7 lat pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 280 § 1 Kodeksu karnego będzie musiał odbyć kolejną karę - 3 lat pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione przez niego w trakcie przebywania na przepustce.
Karą łączną nie mogą także zostać objęte te kary jednostkowe, które zostały już wykonane.
Przykład: Jan Kowalski został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za popełnione w dniu 10 sierpnia 2015 roku przestępstwo z art. 233 § 1 Kodeksu karnego na karę 2 lat pozbawienia wolności. Po odbyciu w całości orzeczonej kary, Jan Kowalski został następnie skazany kolejnym prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo z art. 278 § 3 Kodeksu karnego na karę 1 roku pozbawienia wolności, popełnione przez niego w dniu 21 sierpnia 2015 roku. W omawianej sytuacji, Jan Kowalski nie będzie mógł domagać się połączenia kary 2 lat pozbawienia wolności z karą 1 roku pozbawienia wolności, gdyż pierwsza z tych kar została już w całości wykonana.
Zasada, zgodnie z którą karą łączną nie mogą zostać objęte kary jednostkowe, które zostały już wykonane, nie znajdzie jednak zastosowania w sytuacji, gdy przestępstwa, za które orzeczono kary jednostkowe, zostały popełnione przez skazanego przed dniem 1 lipca 2015 roku. Wspomniana zasada została bowiem ustanowiona dopiero na mocy ustawy nowelizującej przepisy Kodeksu karnego, która weszła w życie w dniu 1 lipca 2015 roku. Stosownie natomiast do przytoczonej już wcześniej treści przepisu art. 4 § 1 Kodeksu karnego, jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza (korzystniejsza) dla sprawcy.
Właśnie na mocy przepisu art. 4 § 1 Kodeksu karnego zasada, zgodnie z którą karą łączną nie mogą zostać objęte kary jednostkowe, które zostały już wykonane, nie znajdzie zastosowania w sprawie wspomnianego na początku niniejszego artykułu Marka M., pseudonim Oczko. "Oczko" w 2011 roku zakończył odbywanie kary 13 lat pozbawienia wolności za kierowanie związkiem przestępczym o charakterze zbrojnym. Pomimo że, kara ta została już w stosunku do niego wykonana, to jednak będzie podlegała łączeniu z nowo orzeczoną wobec niego karą 15 lat pozbawienia wolności za pomocnictwo w zabójstwie, gdyż oba przestępstwa zostały popełnione przed dniem 1 lipca 2015 roku, a więc przed dniem wejścia w życie wspomnianej wyżej ustawy nowelizującej Kodeks karny.
Wniosek o wydanie wyroku łącznego
Kara łączna może zostać orzeczona w jednym z dwóch następujących trybów:
- w trybie wydania wyroku skazującego, albo
- w trybie wydania wyroku łącznego.
Mając na uwadze powyższe, w przypadku zaistnienia w danej sprawie przesłanek do orzeczenia kary łącznej wyrokiem łącznym, skazany lub jego obrońca powinien niezwłocznie złożyć we właściwym sądzie wniosek o wydanie wyroku łącznego. Ewentualna zwłoka może skutkować utratą możliwości uzyskania wyroku łącznego, a to z uwagi na obowiązującą od dnia 1 lipca 2015 roku zasadę przy orzekaniu kary łącznej, zgodnie z którą karą łączną nie mogą zostać objęte kary jednostkowe, które zostały już wykonane.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz