środa, 1 czerwca 2016

Parking dozorowany a parking strzeżony - zasady odpowiedzialności właściciela parkingu za kradzież lub uszkodzenie przez osobę trzecią pozostawionego na parkingu samochodu



Właściciele parkingów bardzo często wprowadzają swoich klientów w błąd co do rzeczywistego statusu prowadzonych przez nich parkingów. Tymczasem, prawidłowe ustalenie, czy dany parking  ma charakter parkingu strzeżonego, czy też parkingu niestrzeżonego ma niebagatelne znaczenie z punktu widzenia odpowiedzialności odszkodowawczej prowadzącego parking za kradzież lub uszkodzenie przez osobę trzecią pozostawionego na tym parkingu pojazdu.

Kierowcy zwykle nie do końca zdają sobie sprawę z faktu, że pozostawiając na danym parkingu swój samochód zawierają w sposób dorozumiany umowę z właścicielem parkingu, której treść, a w tym prawa i obowiązki stron takiej umowy, są uzależnione od strzeżonego bądź niestrzeżonego charakteru  parkingu. Pozostawienie pojazdu na parkingu strzeżonym jest, co do zasady, równoznaczne z zawarciem umowy przechowania pojazdu pomiędzy jego kierowcą a prowadzącym dany parking, natomiast pozostawienie pojazdu na parkingu niestrzeżonym oznacza zawarcie umowy najmu miejsca parkingowego pomiędzy kierowcą zaparkowanego pojazdu a prowadzącym parking. Zgodnie z treścią art. 835 Kodeksu cywilnego, przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie. Z powyższego wynika zatem, że podstawowym obowiązkiem prowadzącego parking strzeżony jako przechowawcy jest utrzymanie oddanego mu na przechowanie pojazdu w stanie niepogorszonym. Niedopełnienie wspomnianego obowiązku przez prowadzącego parking strzeżony, przejawiające się czy to pod postacią kradzieży powierzonego mu na przechowanie  pojazdu czy też uszkodzenia pojazdu   przez osobę trzecią  może skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą prowadzącego parking strzeżony na podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania wynikającego z zawartej w sposób dorozumiany umowy przechowania pojazdu. Z kolei jeżeli chodzi o umowę najmu miejsca parkingowego zawartą w związku z  pozostawieniem pojazdu na parkingu niestrzeżonym, to przedmiotem świadczenia prowadzącego parking niestrzeżony jako wynajmującego jest jedynie oddanie do używania kierowcy zaparkowanego pojazdu jako najemcy  miejsca parkingowego. W omawianej sytuacji przedmiotem umowy nie jest zatem pojazd, lecz miejsce parkingowe, co oznacza, że prowadzący parking niestrzeżony nie będzie odpowiadał na podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego za ewentualną kradzież lub uszkodzenie przez osobę trzecią pojazdu pozostawionego na wynajętym miejscu parkingowym.

Jakie zatem okoliczności przemawiają za uznaniem danego parkingu za parking strzeżony ?

Kryteria uznania danego parkingu za parking strzeżony - różnice pomiędzy parkingiem strzeżonym a parkingiem dozorowanym

 

Na wstępie rozważań w przedmiocie kryteriów jakie musi spełniać parking strzeżony należy wyraźnie zaznaczyć, że dla zakwalifikowania danego parkingu jako parkingu strzeżonego nie ma decydującego znaczenia oznaczenie charakteru parkingu przez jego właściciela. Zgodnie bowiem z poglądem wyrażonym w orzecznictwie sądowym, zastrzeżenie na tablicy informacyjnej, że parking nie ma charakteru parkingu strzeżonego, nie ma znaczenia prawnego, gdy jest sprzeczne z zachowaniem obsługi parkingu oraz urządzeniami i wyposażeniem parkingu, które w dostateczny sposób ujawniają wolę prowadzącego parking przechowania samochodu. http://www.lexlege.pl/orzeczenie/25583/i-aca-962-98-wyrok-sadu-apelacyjnego-w-warszawie/

To zatem rodzaj oraz zakres zabezpieczeń przed uzyskaniem dostępu do terenu parkingu przez osoby nieuprawnione  lub też całkowity brak wspomnianych zabezpieczeń jest jednym z czynników determinujących status parkingu jako parkingu strzeżonego lub parkingu niestrzeżonego. Minimalny poziom zabezpieczeń danego parkingu w postaci sprawowania ogólnego nadzoru nad tym parkingiem czy jedynie w postaci ogrodzenia jego terenu z reguły nie jest wystarczający dla uznania, że jest to parking strzeżony. Tego rodzaju parking określany jest w orzecznictwie sądowym mianem "parkingu dozorowanego". Pozostawienie samochodu na parkingu dozorowanym jest równoznaczne z zawarciem umowy najmu miejsca parkingowego, co oznacza, że prowadzący parking dozorowany - podobnie jak prowadzący parking niestrzeżony - nie odpowiada na podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego za kradzież lub uszkodzenie  przez osobę trzecią pojazdu pozostawionego na tym parkingu. Aby zakwalifikować dany parking jako parking strzeżony niezbędne jest zapewnienie przez jego właściciela dodatkowych zabezpieczeń, takich jak:

  • budki wartownicze ze szlabanami wjazdu i wyjazdu, obsługiwanymi przez wartowników;
  • kolczatki wjazdowe lub wyjazdowe;
  • monitoring terenu parkingu.

Kolejnym kryterium uznania danego parkingu za parking strzeżony jest ścisła identyfikacja samochodów pozostawianych na jego terenie, dokonywana przez obsługę parkingu. Wynika to wprost z istoty zobowiązania przechowawcy w umowie przechowania, którego treścią jest zachowanie w stanie niepogorszonym ściśle oznaczonej, zindywidualizowanej rzeczy oddanej na przechowanie. Wymóg identyfikacji (indywidualizacji) przedmiotu umowy  zawieranej w sposób dorozumiany w związku z pozostawieniem samochodu na parkingu jest spełniony, jeżeli parkującym kierowcom wydawane są bilety parkingowe, zawierające w swojej treści co najmniej numery rejestracyjne poszczególnych samochodów. Brak ścisłej identyfikacji pojazdów pozostawianych na danym parkingu, nawet w przypadku zapewnienia przez prowadzącego parking odpowiednio wysokiego poziomu zabezpieczeń terenu parkingu, nie pozwala na uznanie takiego parkingu za parking strzeżony, lecz za  wspomniany już wcześniej parking dozorowany, z konsekwencją w postaci zwolnienia jego właściciela z odpowiedzialności na podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego za dokonaną przez osobę trzecią kradzież lub uszkodzenie zaparkowanego pojazdu.

Niezachowanie należytej staranności w sprawowaniu pieczy nad zaparkowanym pojazdem jako przesłanka odpowiedzialności prowadzącego parking strzeżony za jego  kradzież lub uszkodzenie 

 

Kradzież lub uszkodzenie przez osobę trzecią pojazdu pozostawionego na parkingu strzeżonym nie będą uzasadniały odpowiedzialności odszkodowawczej prowadzącego parking strzeżony, jeżeli prowadzący parking udowodni przed sądem, że dochował należytej staranności w sprawowaniu pieczy nad pojazdem powierzonym mu na przechowanie. Zgodnie bowiem z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z kolei zgodnie z treścią art. 472 Kodeksu cywilnego, dłużnik jest, co do zasady, odpowiedzialny za niezachowanie należytej staranności. Przy dokonywaniu oceny zachowania przez prowadzącego parking należytej staranności w sprawowaniu pieczy nad pojazdem oddanym mu na przechowanie bierze się pod uwagę takie okoliczności jak zapewnienie sprawnego działania urządzeń zabezpieczających teren parkingu przed uzyskaniem dostępu do niego przez osoby nieuprawnione oraz prawidłowe wykonywanie swoich obowiązków przez obsługę parkingu. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zgodnie z treścią art. 474 Kodeksu cywilnego, dłużnik jest odpowiedzialny jak za własne działanie lub zaniechanie za działania lub zaniechania osób, z których pomocą zobowiązanie wykonywa, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza. Tym samym, prowadzący parking strzeżony będzie odpowiadał za szkodę wyrządzoną swojemu klientowi na skutek kradzieży lub uszkodzenia przez osobę trzecią pojazdu klienta nawet wówczas, gdy niedopełnienie obowiązku zachowania należytej staranności przy sprawowaniu pieczy nad pojazdem oddanym na przechowanie będzie wyłącznie wynikiem zaniedbań ze strony obsługi parkingu, a nie zaniedbań ze strony samego prowadzącego parking strzeżony.


Należy zauważyć, że sądy dokonując oceny zachowania należytej staranności przy sprawowaniu pieczy nad pojazdem oddanym na przechowanie zwykle stawiają prowadzącym parkingi strzeżone wysokie wymagania w tym zakresie. Dobrym przykładem jest tutaj stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 13.05.2005 r. w sprawie o sygn. I CK 675/04. Otóż Sąd Najwyższy doszedł do wniosku, że niezwiązane z  funkcją strzeżenia opuszczenie przez strażnika parkingu budki wartowniczej, w której znajdowało się urządzenie alarmujące i telefon, a przez to umożliwienie napastnikowi sterroryzowania strażnika i dokonanie kradzieży samochodu, świadczy o braku zachowania należytej staranności przez prowadzącego parking strzeżony przy sprawowaniu pieczy nad pojazdem oddanym mu na przechowanie.
https://mojepanstwo.pl/dane/sn_orzeczenia/14279,ck-675-04










6 komentarzy:

  1. Panie Bartoszu, a ja mam takie pytanie: Czy na parkingu dozorowanym mogą zostać ustawione parkometry? Oczywiście będzie też osoba dozorująca,ale bardzo ciekawi mnie czy są jakieś przepisy, które zabraniają ustawienia parkometrów w dozorowanym parkingu. Dodam, że jest to parking otwarty.
    Pozdrawiam
    Natalia

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Pani Natalio,

      Nie istnieją przepisy, które zabraniałyby umieszczania parkometrów na "parkingu dozorowanym". Należy zaznaczyć, że "parking dozorowany" nie jest terminem ustawowym,lecz tylko terminem zdefiniowanym w orzecznictwie sądowym. Umieszczenie określonego rodzaju parkometru na danym parkingu może jednak spowodować, że parking ten będzie miał w rzeczywistości charakter parkingu strzeżonego, a nie parkingu dozorowanego. Stanie się tak, jeżeli na biletach parkingowych z parkometru będą widniały numery rejestracyjne zaparkowanych aut i jednocześnie poziom zabezpieczeń danego parkingu będzie uzasadniał przyjęcie tezy, że intencją stron umowy było oddanie samochodu na przechowanie, a nie tylko wynajęcie miejsca parkingowego.

      Pozdrawiam

      Usuń
    2. Bardzo dziękuję za odpowiedź, Panie Bartoszu :)
      Pozdrawiam.

      Usuń
  2. W nawiązaniu do artykułu nt. parkingów strzeżonych mam pytanie,czy dodatkowe zabezpieczenia pozwalające uznać dany parking za strzeżony w postaci budki wartowniczej wraz z obsługą wartowników, kolczatki oraz monitoring muszą wystąpić kumulatywnie, czy wystarczy jeden z tych elementów zabezpieczenia?
    Pozdrawiam
    Agnieszka

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Pani Agnieszko,

      Dla uznania danego parkingu za parking strzeżony wystarczające jest zapewnienie przez prowadzącego parking co najmniej jednego z wymienionych przez Panią zabezpieczeń, pod warunkiem, że równocześnie dochodzi do indywidualizacji samochodu przyjmowanego na parking jako przedmiotu umowy przechowania. Najbardziej typowym przykładem wspomnianej indywidualizacji jest wydawanie parkującym kwitów parkingowych, które zawierają w swojej treści numery rejestracyjne zaparkowanych aut lub prowadzenie przez obsługę parkingu książki parkingowej, do której wpisywane są numery rejestracyjne zaparkowanych aut. Jednakże, o indywidualizacji przedmiotu umowy przechowania może świadczyć także parkowanie aut przez klientów parkingu na konkretnych miejscach parkingowych wskazywanych bezpośrednio przez obsługę parkingu lub na na miejscach parkingowych oznaczonych numerami, literami itp.

      Pozdrawiam.

      Usuń
    2. Dziękuję serdecznie za odpowiedź.

      Pozdrawiam

      Usuń